Εξέλιξη

Πρόλογος

Καθετί ζωντανό πάνω σε αυτό τον πλανήτη (και όχι μόνο) ακολουθεί μια εξελικτική διαδικασία. Μια αλληλουχία μεταβατικών σταδίων, είτε φθίνουσα, είτε ακμάζουσα. Αν και το μυαλό μοιραία ίσως μας οδηγεί προς τις δαρβινικές θεωρίες ακούγοντας τον όρο εξέλιξη, εδώ δεν θα ασχοληθούμε με τη βιολογία. Σκοπός είναι να ταξιδέψουμε στα βήματα που ακολουθεί ο ψαροκυνηγός, διαβαίνοντας ένα ρομαντικό μονοπάτι χαραγμένο ανάμεσα σε ενδεικτικά θηράματα που στιγματίζουν τη θαλασσινή πορεία του.

Χταπόδι

Μεσημέρι καλοκαιριού. Βουτηγμένος χωρίς στολή, με την ψαροσακούλα στη μέση, τη μεγάλη μάσκα και τον φωσφοριζέ αναπνευστήρα, κολυμπά ελάχιστα μέτρα από την ακτή ανάμεσα στις ρηχές φυκιάδες που ξενερίζουν. Σε μια στιγμή κάτι κάπως παράταιρο εντοπίζεται στο βυθό. Το είδε να κινείται και ξάφνου να γίνεται ένα με το βράχο. Δεν μπορεί να άνοιξε η γη και να το κατάπιε! Πλησιάζει διστακτικά. Αργεί λίγο, αλλά το εντοπίζει. Η άριστη παραλλαγή του δεν στάθηκε τελικά αρκετή. Καρφωμένο στο καμάκι αδειάζει το μελάνι του, μάταια. Σύντομα θα επιστρέψει στην παραλία, όπου η μάνα του γεμίζει περηφάνια από το θήραμα του κανακάρη. Το καθιερωμένο χτύπημα στα βράχια, το παραγούλιασμα και το βράδυ ψητό στα κάρβουνα. Αθάνατο ελληνικό καλοκαίρι! Το χταπόδι αποτελεί πολύ συχνά το πρώτο θήραμα των νέων ψαροκυνηγών. Η ευκολία στη σύλληψη από τη στιγμή που θα εντοπιστεί και οι πολύ μικρές επιδόσεις που απαιτεί το ψάρεμά του είναι οι βασικοί λόγοι. Η δε γεύση του διαχρονική και αξεπέραστη, «εξαναγκάζει» ακόμα και ορκισμένους βαθύτες να ρίχνουν που και που καμιά ματιά, εκεί που ο βυθός έχει όλα τα χρώματα του ορατού φάσματος.

Χειλού

Ανάμεσα στα βράχια και τα φύκια, μια «παρδαλή» φιγούρα κινείται ανέμελα. Την παρατήρησε κολυμπώντας στην επιφάνεια. Σταμάτησε πάνω από το μονόπετρο που την είδε να χώνεται. Σύντομα ήταν και πάλι έξω, βολτάροντας πάνω από την παρακείμενη φυκιάδα. Περιμένει τη στιγμή που φαντάζει κατάλληλη και βουτά. Σύντομα διανύει τα οκτώ μέτρα διαυγούς νερού που τον χώριζαν από τον πυθμένα. Στρέφει το όπλο με την τρίαινα προς το ψάρι. Αυτό φλεγματικά γυρνάει το σώμα του και τον κοιτά. Η βολή ακολουθεί και χωρίς χρονοτριβές το θήραμα θα κρεμαστεί στον πλωτήρα που είχε δεμένο στη ζώνη του. Άλλωστε το κολύμπι έχει και συνέχεια. Πολύ συχνή παρουσία στα νερά των θαλασσών μας η χειλού, μην απαιτώντας κάποια ιδιαίτερη τεχνική στο ψάρεμά της, αποτελεί αλίευμα κυρίως του αρχάριου ψαροκυνηγού. Συνήθως μια βουτιά κατ’ ευθείαν προς το μέρος του ψαριού αρκεί ώστε να έρθουμε σε απόσταση βολής. Όσο για τη γεύση της; Κάντε την ψαρόσουπα και δεν θα χάσετε!

Μελανούρι

Κολυμπούσε στα κρύα νερά του χειμώνα. Εδώ και αρκετή ώρα δεν είχε δει κάτι, οπότε μοιραία η απογοήτευση άρχισε να επισκιάζει τις σκέψεις του. Μα καλά τι κάνω τώρα εδώ πέρα; Συνέχισε να κολυμπά στην αχανή ανοιχτωσιά. Επιτέλους, σε ένα σύμπλεγμα από τρύπες και χαράκια εντοπίζει άφθονα μικρά ψάρια να κινούνται μέσα έξω νευρικά. Βουτά προς την τρύπα που μόλις χάθηκαν δύο κάπως μεγαλύτερα. Κοιτά μέσα και το βλέμμα του γεμίζει ασήμι. Το κοντό όπλο διευκολύνει τις κινήσεις του. Σημαδεύει, μα αυτά δεν σταματούν να κινούνται. Σε μια στιγμή που φαινομενικά ηρέμησαν, κάπως θα κάνει τη βολή. Ένα όμορφο μελανούρι δίνει την τελευταία του μάχη. Στην επιφάνεια διαπιστώνει πως τα υπόλοιπα του κοπαδιού δεν μοιάζουν πολύ επηρεασμένα από το συμβάν που μόλις προηγήθηκε. Πόσο πιο νευρικά να γίνουν άλλωστε; Άλλα δύο-τρία ψάρια σκέφτηκε και στην έξοδο του από το νερό είχε κρατήσει την υπόσχεσή του. Ψάρι σε αφθονία, το μελανούρι αποτελεί ωραιότατο μεζέ. Η μόνιμη νευρικότητα στην κίνησή του ιδίως όταν βρίσκεται ανάμεσα σε βράχια και μέσα σε θαλάμια, δεν αποτελεί παράγοντα ανησυχίας. Προσεγγίζοντάς τα με κάποια σχετική ηρεμία, όλο και κάποιο από το κοπάδι θα ξεκόψει και θα πλησιάσει. Γρήγορη βολή με «ελαφρύ» όπλο και η φαινομενικά άψαρη μέρα, άρχισε επιτέλους να αποκτά ενδιαφέρον.

Σαργός

Στις βαθιές προσεγγίσεις που επιχείρησε δεν είχε τις συναντήσεις με τα ψάρια που περίμενε. Ευτυχώς ένα πονηρό χαράκι γεμάτο σαργούς τού χάρισε δύο όμορφα και εύκολα ψάρια. Τώρα, προς το τέλος της μέρας, έστρεψε την προσοχή του σε πιο ρηχά νερά για να χαλαρώσει από τις δυνατές βουτιές που προηγήθηκαν. Ανάμεσα στα μεγάλα μονόπετρα αφήνει κάθε φορά τα ψάρια να του υποδείξουν την τεχνική που θα ακολουθήσει. Πότε καρτέρι, πότε συρτό, πότε ψαχτήρι. Βγαίνοντας τελικά στο σκάφος διαπιστώνει κοιτώντας την ψαροβελόνα ότι έχει συλλάβει πέντε ωραίους σαργούς. Τι όμορφη ψαριά! Ο σαργός είναι ίσως το είδος που συναντάμε συχνότερα στα νερά της χώρας μας. Σε όλους τους τύπους βυθών, από μικρά σαργουδάκια μέχρι σαργοπαπούδες και σχεδόν σε κάθε βάθος που βουτά ο ψαροκυνηγός είναι πανταχού παρόντες. Ένα είδος που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο, αφού τόσοι οι νεότεροι, όσο και οι πιο έμπειροι ψαροκυνηγοί δεν θα αφήσουν την ευκαιρία για τη σύλληψη ενός αξιόλογου σαργού να πάει χαμένη. Όσο για τα άριστα γαστρονομικά στοιχεία του είδους, αυτά θεωρούνται γνωστά.

Ροφός

Ο μαύρος βασιλιάς είχε στοιχειώσει τα όνειρά του. Τον έβλεπε συχνά στο συγκεκριμένο σημείο, μα πάντα χανόταν στο θαλάμι του πριν προλάβει να μπει σε απόσταση βολής. Η δε προσέγγιση με ψαχτήρι ήταν πάντοτε άκαρπη, αφού η τρύπα μετά τον προθάλαμο έστριβε και το ψάρι χανόταν. Μερικοί σηκιοί και σαργοί που ενίοτε συγκατοικούσαν μαζί του πλήρωναν το τίμημα. Αυτή τη φορά όμως τα δεδομένα ήταν διαφορετικά. Από περιέργεια ή μήπως από λάθος επέτρεψε στο δύτη να κάνει τη μια ακόμα απαραίτητη χεριά που τόσο καιρό λαχταρούσε, στο συρτό προς το ψάρι; Τελευταία στιγμή διαισθάνθηκε το σφάλμα, όμως ήταν αργά. Η βαριά βέργα το έπληξε καίρια. Το βράχωμα πρόσκαιρο και επιπόλαιο δεν άφηνε περιθώρια αποτυχίας. Ο βασιλιάς είχε εκθρονιστεί. Ανάμεικτα συναισθήματα χαράς, συγκίνησης και μελαγχολίας πλημμύρισαν τις σκέψεις του. Ίσως το μόνο είδος που αντιμετωπίζουμε τόσο ανθρωποκεντρικά, ο ροφός από τις απαρχές του ψαροτούφεκου αποτέλεσε το θήραμα σύμβολο. Στις μέρες μας τα επικά ξεβραχώματα του παρελθόντος δεν χωράνε στην νοοτροπία του ψαροκυνηγού και μαρτυρούν ατυχείς περιπτώσεις. Με προσεγγίσεις απέξω, ενίοτε σε μεγάλα βάθη, σκοπός είναι έρθει το ψάρι στην επιφάνεια με μια μόνο κατά το δυνατό πιο καίρια βολή.

Στήρα

Κουρασμένος από τα συνηθισμένα κομμάτια και έχοντας αποκτήσει άνεση στα βαθιά αναζήτησε νέες εμπειρίες. Οι κοφτοί γκρεμοί προς την άβυσσο, εκεί όπου παλαιότερα είχε δει μεγάλες στήρες να γυροφέρνουν, ήταν το ιδανικό σκηνικό. Στα ρηχά του τόπου, μικρότερα ψάρια του είδους ενίοτε έπεφταν θύματα της ταϊτινής του, όμως πλέον μόνο μια από τις μεγάλες θα μπορούσε να κορέσει τις επιθυμίες του. Στάθηκε στο κόψιμο του σκαλιού. Είδε δύο μπαλωμένες να τον πλησιάζουν διστακτικά, ανεβαίνοντας από τα κατώτερα στρώματα. Έσπασε το καρτέρι σε αργό πλανάρισμα προς το μέρος τους. Θορυβήθηκαν, μα δεν έφυγαν. Το μακρύ όπλο ήταν ήδη ευθυγραμμισμένο σε αυτή που θεωρητικά είχε πιο βολική θέση. Ένας δισταγμός, διαφραγματικός, βολή. Η πληγωμένη αντίδραση ήπια. Το μουλινέ λύθηκε για να διευκολυνθεί η ανάδυση, το ζευγάρι συνδράμει επικουρικά στα τελευταία κρίσιμα μέτρα. Στη επιφάνεια θαυμάζουν το ψάρι, επιτέλους τα είχαν καταφέρει! Οι στήρες είναι ένα θήραμα που εμφανίζεται συχνά στις ψαριές μας. Εξαπλωμένο σε όλα τα βάθη, ο κανόνας θέλει τα μεγαλύτερα του είδους να κινούνται στις βαθύτερες ζώνες. Εντός τρύπας είναι ένα σχετικά εύκολο θήραμα. Αντίθετα, η δυναμική μεθοδολογία που απαιτεί το ψάρεμά της απ’ έξω σε συνδυασμό με το πεντανόστιμο κρέας της αναμφίβολα την εντάσσουν στις πλέον εκλεκτές μας αναζητήσεις.

Συναγρίδα

Έλαβε το πόστο του κρύβοντας το σώμα και τις προθέσεις του. Συναισθανόταν την ύπαρξή τους στο χώρο από την θέση των μικρόψαρων, λίγα μέτρα πάνω από τον πυθμένα. Τα ζεστά νερά ήταν ακόμα ένας ευνοϊκός παράγοντας. Το κοπάδι εμφανίστηκε, αρχικά διστακτικό. Έκρυψε το βλέμμα του για λίγα δευτερόλεπτα και το ξανασήκωσε αργά. Είχαν κεφαλώσει και πλησίαζαν με γοργό ρυθμό. Το όπλο αργά ξεπρόβαλε και μια διαταγή του εγκεφάλου άμεσα εισακούστηκε από το δάχτυλο που πίεσε την σκανδάλη. Το ψάρι δέχτηκε τη βέργα καθώς έστριβε, πληγώνοντάς το στα «γεμάτα». Η αντίδραση εκρηκτική, όμως σύντομα τιθασεύτηκε και τα χρώματά της στόλισαν το ψυγείο του σκάφους. Αν ο ροφός είναι το σύμβολο, τότε η συναγρίδα μάλλον αποτελεί το φετίχ της εποχής μας. Ο επιθετικός χαρακτήρας, τα πανέμορφα χρώματα και βεβαίως η φίνα γεύση της δικαιολογούν και με το παραπάνω το γιατί. Θήραμα που απαιτεί τεχνική και επιδόσεις από μέρους μας. Η δε συχνή παρουσία του στη ψαροβελόνα μόνο να πιστοποιήσει μπορεί την κυνηγετική δεινότητα του ψαροκυνηγού.

Πελαγίσια 

Το βλέμμα ατένιζε το μπλε. Το ψάρεμα σήμερα είχε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Μακριά από τα συνηθισμένα και την πλησιέστερη ακτή, αναζητούσαν τους εκπρόσωπους του πελάγους. Υπομονή, και τα ετοιμοπόλεμα πολυλάστιχα ψαροτούφεκα ήταν τα βασικά τους πολεμοφόδια. Μια αναταραχή στην αρυτίδιαστη επιφάνεια πρόδωσε το παιχνίδι ζωής και θανάτου που εκτυλίσσονταν λίγα μέτρα βαθύτερα. Τα γλαροπούλια είχαν ήδη μπει στο «χορό». Το κοπάδι του μικρόψαρου αποδεκατίζονταν από τους γαλαζόφτερους τόνους. Η κυνηγετική φρενίτιδα διακατείχε τα ψάρια. Το θέαμα αφήνοντας το μπαλόνι του φουσκωτού πότισε με την ίδια έξαψη και τους ψαροκυνηγούς. Ευτυχώς τα πάθη χαλιναγωγήθηκαν. Η πρώτη καλή ευκαιρία δεν άργησε να έρθει. Μια προσεγμένη βολή και πλέον η έκβαση εναπόκειταν εν πολλοίς στον προσεκτικά στημένο εξοπλισμό. Αρκετή ώρα κοντράρισμα αργότερα, το δευτέρωμα έγειρε την πλάστιγγα υπέρ των δυτών. Η δυσκολία να ανεβάσουν το μεγάλο ψάρι στο φουσκωτό δεν ήταν παρά το κερασάκι στην τούρτα μια επιτυχημένης εξόρμησης. Έρχεται κάποια στιγμή όπου το σύνηθες ψάρεμα κοντά στο βυθό φαντάζει τετριμμένο. Το κυνήγι νέων συγκινήσεων οδηγεί τους ψαροκυνηγούς στα μονοπάτια του μπλε, να αναζητούν συνήθως τα μαγιάτικα και τόνους στο φυσικό τους περιβάλλον. Ένα βήμα δύσκολο που απαιτεί ώρες ενασχόλησης, μεγάλη εμπειρία και ιδιαίτερη επιμονή. Λίγοι αυτοί που το διάβηκαν και μπορούν να καυχηθούν πως το ολοκλήρωσαν επιτυχώς, αποτελεί ίσως την κορωνίδα του υποβρυχίου κυνηγιού με άπνοια.

Επίλογος

Ανεξάρτητα σε ποιο από τα παραπάνω «στάδια» βρίσκεται κανείς ως ψαροκυνηγός σήμερα, πρωταρχική σημασία έχει να απολαμβάνει και να χαίρεται την επαφή του με τον κόσμο του βυθού. Μέσω αυτής άλλωστε, ουσιαστικά εξελίσσεται αφουγκραζόμενος τα ερεθίσματα που βιώνει, ώστε τελικά να ακολουθήσει τη δική του προσωπική πορεία. Η θάλασσα όλους κάποια στιγμή θα τους ανταμείψει, απαιτώντας μόνο τον σεβασμό μας.